Marcel Endendijk is adviseur bij CMO STAMM, een kenniscentrum voor sociaal-maatschappelijke vraagstukken in Groningen en Drenthe. Hij is onder meer betrokken bij Stoet en Ainvoud, de bakkerij in Pieterburen.

Wat houdt jouw functie in?
‘Ik maak direct het linkje met Bakkerij de Eenvoud, dat is wel aardig. Als adviseur werk ik aan verschillende opdrachten maar het leukste vind ik het ondersteunen van bewonersinitiatieven zoals de bakkerijen. Iemand die iets wil doen voor zijn dorp of buurt, dat vind ik tof. Dat is ook een opdracht vanuit de provincie Groningen: als er iemand belt, ga ik even meedenken om hem of haar over een drempeltje heen te helpen.’

Over een drempeltje helpen?
‘Ja, vaak gaan die vragen over geld. Dat is ook mijn rol bij Bakkerij de Eenvoud: meedenken over het versterken van het verdienmodel van de bakkerij. Verdienmodellen en geld, daar hangt vaak iets omheen dat het wel ingewikkeld en moeilijk zal zijn, maar eigenlijk is het eenvoudig. Ik start ook niet met een Excel-sheet vol cijfers maar ik begin met een witte flap-over. Daarop zet je dan de inkomsten en uitgaven eens globaal op een rijtje. Bij een nieuw initiatief is dat een brainstorm over welke kosten er zijn en hoe je het geld bij elkaar haalt om dat te betalen. Bij een bestaand initiatief gaat het er veel meer om hoe je de inkomsten kunt verhogen en je kosten verlagen. Vaak is er dan iets van een investering nodig om dat voor elkaar te krijgen. Er zijn veel fondsen die een bijdrage willen leveren aan zo’n investering maar dat is vaak best ingewikkeld. Ik denk dan graag mee met een initiatief om een fondsaanvraag te doen. Dat is echt heel leuk om te doen. Ik heb van veel dingen geen verstand hè, hoe hou je een wijk levendig en leefbaar bijvoorbeeld? Dat vind ik allemaal ingewikkeld, maar initiatieven om dit voor elkaar te krijgen help ik heel graag. Dus noemen ze me de ideeënmakelaar.’

Fijn dat er ideeënmakelaars zijn
‘Als een soort van aanspreekpunt en gids in de chaos. Bij mijn gesprekken met bewonersinitiatieven hanteer ik een vijfstappenplan. Bij de bakkerij in Pieterburen, Stoet en Ainvoud, heb ik dat ook in mijn achterhoofd gehouden. Heel eenvoudig: het begint met een soort kerngroep, stap 1. Stap 2 is…’

Kerngroep stap 1?
‘Iemand heeft een idee en dan zeg ik: verzamel een stuk of zes mensen, en ga een avondje brainstormen. Stap 2: ga erover communiceren, creëer draagvlak. Daarna maak je pas keuzes en werk je die uit in een concreter plan van aanpak en bijbehorende financiering. Bij stap 5 heb je dat allemaal voor elkaar gebokst en kan het feest beginnen. Dat stappenplan gebruik ik dus als ik met Stoet en Ainvoud in gesprek ben. Het mooie van de bakkerijen vind ik dat deze ook een vehikel zijn voor dit proces.’

Hoe bedoel je dat precies?
‘Het is een vehikel voor sociale innovatie en ontmoetingen en versterkt hiermee weer andere initiatieven. Daarom vind ik het ook zo tof om voor de bakkerijen te werken, omdat daar deze dubbele laag in zit.’

Zet Pieterburen de bakkerij ook al in als vehikel?
‘Ja, dat gebeurt. Jonge jongens uit het dorp hebben meegeholpen met het timmeren van de bakkerij en het bouwen van de oven. Dat is waar het om gaat, dat er weer reuring in het dorp komt. Stoet en Ainvoud doet dat nu heel direct door het verkopen van brood. Een interessante vervolgstap is om bij de gemeente aan te kloppen en daar te vragen: wat zijn jullie vraagstukken? En kan de bakkerij een rol spelen bij de oplossing daarvan? Bijvoorbeeld eenzaamheid of armoede; in veel gevallen heeft een gemeente geen idee hoe ze daarover in contact moet komen met haar bewoners en is er iets extra’s nodig. Bakkerij de Eenvoud is hier een prachtig vehikel voor.’

En de bakkerij in Hongerige Wolf?
‘Bij een andere bakkerij ben ik nog niet betrokken, maar dat doe ik graag. Het moet een beetje op een natuurlijke manier gaan. Ik kan me voorstellen, met de slag die nu gemaakt wordt, dat de andere bakkerijen denken: oh, misschien is het goed als Marcel bij ons ook eens een middagje meedoet.’