Soms kom je op van die plekken buiten je huis waar je je thuis voelt. Plekken waar het klopt en waarover je vertelt aan vrienden. De waarde van deze plekken is niet te onderschatten. Ze brengen mensen samen, verschaffen nieuw leven en zijn de start van een nieuw verhaal voor de gemeenschap. De bakkerijen van Bakkerij de Eenvoud vormen zo’n plek. Daar ontstaat op bijna vanzelfsprekende wijze een collectief thuisgevoel.

Tekst: Sander van der Ham

Als stadspsycholoog doe ik al bijna vijftien jaar onderzoek naar thuisgevoel. Bakkerij de Eenvoud kwam zo’n tien jaar geleden op mijn pad. De enorme kracht van de bakkerij om mensen bij elkaar te brengen, greep me aan. In de bakkerij ontstaat altijd een gesprek. Komen mensen er vaker, dan ontstaan banden en na verloop van tijd zelfs gemeenschappen. In de bakkerij vormt zich, zoals dat heet, ‘sociaal kapitaal’. Mensen kijken naar elkaar om, zorgen voor elkaar en voelen zich verbonden. Dit sociaal kapitaal is een cruciaal onderdeel van thuisgevoel. Gestaag ontstaan meer bakkerijen, die allemaal kunnen bijdragen aan thuisgevoel. Dat past bij deze tijd, waarin de behoefte aan betekenisvolle contacten groeit. In dit artikel zoek ik naar manieren waarop bakkerijen nog doelbewuster kunnen bijdragen aan thuisgevoel.

Bouwen aan thuisgevoel
Van broodje, naar praatje, naar betekenisvol contact: daarin ligt de kracht van Bakkerij de Eenvoud. De bakkerijen zijn daarmee een thuis buiten huis. Een veilige haven voor een praatje en een betekenisvolle ontmoeting. Hier ligt de basis voor thuisgevoel. Maar de bakkerijen doen meer. Vanuit mijn onderzoek naar thuisgevoel onderscheid ik vier bouwstenen, die het resultaat zijn van literatuur- en praktijkonderzoek. Ik beschrijf ze hieronder.

Het gevoel erbij te horen
Wie zich thuis voelt, heeft het gevoel bij een sociale groep te horen. Gelijkgestemdheid is daarin belangrijk, want je voelt je sneller thuis bij iemand die is zoals jij. Dat kan over alles gaan, dus ook over hobby’s, de kleur van je haar of de plek waar je bent opgegroeid. Hoe meer overeenkomsten, hoe sneller je het gevoel krijgt erbij te horen. In de bakkerij is het belangrijk dat mensen de ruimte voelen om gelijke grond te vinden. Vraag mensen tijdens het eten van een broodje om verhalen te vertellen en daarover te praten. Vaak blijkt dat mensen dan heel veel gemeen hebben. Gemeenschappelijkheid is een basis om vaker terug te komen en uiteindelijk een gemeenschap te worden. Al vraagt dat laatste om tijd en een lange adem. Als bakker speel je daar een belangrijke rol in.

Een stukje eigenaar zijn
In de bakkerij mag je voor even mede-eigenaar zijn. Dat heeft direct verband met je thuis voelen. Eigenaarschap gaat namelijk over controle ervaren, oftewel (deels) kunnen bepalen hoe een plek eruitziet, wie er komt en hoe mensen zich gedragen. In je eigen huis is dat vaak het grootst, maar ook in de bakkerijen kan het. Stel de vraag wat mensen nodig hebben om zich prettig te voelen en zich in de bakkerij te herkennen. Individueel en als gemeenschap. Als bakker houd je in de gaten dat eigenaarschap geen eigendom wordt, want uiteindelijk is iedereen welkom in de bakkerij.

Iets betekenisvols doen
Samen deeg kneden, brood bakken en opeten verbindt mensen op een plek. Wanneer deze activiteit met dezelfde groep mensen zich herhaalt dan ontstaat een ritueel. Ze verbinden mensen via een betekenisvolle bezigheid blijvend aan elkaar en vormen daarmee de basis voor een sterke gemeenschap. Bakkerijen staan bol van deze rituelen. Ze kunnen bovendien heel bewust gecreëerd worden. Naast de rituelen zijn er ook routines. Die zijn onbewust en automatisch en zorgen voor voorspelbaarheid. Dat is belangrijk om je thuis te kunnen voelen. Het is nu eenmaal prettig als dingen een beetje hetzelfde blijven, zoals bekende gezichten zien en de vertrouwde opstelling van de tafels en stoelen.

Iets te zeggen hebben
In de bakkerijen komen veel verschillende mensen, variërend van bewoners tot ondernemers en professionals. De kunst is om als bakker een sfeer te creëren waarin iedereen meedoet, iets te zeggen heeft en zich daarin serieus genomen voelt. Als dat lukt dan wordt de bakkerij een plek van de community. Een plek waar mensen over vertellen aan hun vrienden.

Thuisgevoel kun je maken
Als bakker kun je mensen helpen om in contact te komen en uiteindelijk een gemeenschap te worden. Ik hoop dat de bouwstenen de inspiratie kunnen geven om verder na te denken over hoe de bakkerijen aan thuisgevoel kunnen bijdragen. Dit artikel is ook een open uitnodiging om daar verder over te praten met iedereen die dat interessant vindt. Ik denk graag mee, wees welkom.